Chuyện lạ, một thôn có hàng chục “công trình thủy điện”

Họ có thể xem ti vi, nghe nhạc thỏa mái, nhà nhà rực ánh đèn đêm nhờ biết làm “thủy điện”. Hầu như người nào trong thôn cũng biết sản xuất điện.

Người Cor làm thủy điện:

Cách trung tâm huyện Trà Bồng (Quảng Ngãi) chừng chục cây số theo đường chim bay nhưng thôn Tây, xã Trà Sơn là vùng khó khăn nhất của xã. Nơi đây chưa có điện lưới quốc gia. Theo con đường độc đạo từ trung tâm xã vào thôn Tây. Những dốc cao dựng đứng, mặt đường lởm chởm toàn đá, có đoạn thì nhòe nhẹt bùn đất do những cơn mưa chiều, khiến chúng tôi phải “chân cứng đá mềm”. Sau gần một giờ vượt dốc, lội bùn chúng tôi cũng đến nơi. Quanh co theo con đường đèo là con suối Nang dẫn chúng tôi vào thôn Tây.

Mỗi đoạn suối có độ dốc cao thường được đặt hàng chục tuabin phát điện như thế này

Điều bất ngờ nhất khiến tôi không hiểu nỗi khi vào đến đầu thôn là những bóng đèn điện ngoài hiên của những ngôi nhà ven đường đều đang sáng, dù lúc này trời đã gần trưa. Những tiếng nhạc xập xình vọng ra từ ngôi nhà đầu thôn. Để “giải mã” bất ngờ, tôi hỏi ngay một người dân, hóa ra nguồn điện thắp sáng cho toàn thôn là từ những tuabin phát điện bằng sức nước mà người dân ở đây tự mày mò, thiết kế.

Nói về thời điểm hiện diện của những thủy điện mini đầu tiên ở đây, Trưởng thôn Hồ Minh Thư chỉ láng máng “Bà con ở đây đã biết sử dụng điện kiểu này khoảng vài chục năm nay rồi, nhưng tôi không nhớ ai là người đầu tiên nghĩ ra loại máy phát điện này.”.

Nhà nhà làm thủy điện:

Cư dân nơi đây được thiên nhiên ưu ái dành tặng cho hai con suối men theo các tổ dân cư. Suối Kết và Suối Nang mang lại nguồn nước tưới cho sản xuất và sinh hoạt. Nhờ các con suối có độ dốc lớn chạy dọc theo các khu dân cư nên người dân nơi đây tận dụng sức nước để chạy máy phát điện. Men theo một đoạn suối, tôi thấy có nhiều thác nước do các vực đá tạo thành. Đó cũng là nơi đặt những chiếc tuabin phát điện nhờ sức nước của người dân. Có chỗ thuận lợi, người ta đặt đến vài chục cái máy. Đường ống dẫn nước vào máy được cột thành chùm tựa theo vách đá và những cành cây. Có đoạn người dân lắp đặt hơn 20 tuabin phát điện. Loại máy phát điện nhỏ dùng sức nước này rất đơn giản. Nó gồm một môtơ có chức năng tạo ra dòng điện khi quay được gắn cánh quạt. Khi nước được dẫn từ trên cao chảy qua máy làm cánh quạt quay và phát ra điện.

Chỉ vào máy cái tuabin đặt ở con suối bên nhà, anh Hồ Văn Tin giải thích, “Mỗi chiếc máy đang được người dân ở đây dùng chỉ có công suất 2- 3kwh. Vì thế chỉ sử dụng được vài bóng đèn, tivi và máy nghe nhạc chứ không thể nấu cơm, hay dùng tủ lạnh….”,

Máy phát điện mini người dân ở thôn Tây, xã Trà Sơn, huyện Trà Bồng (Quảng Ngãi) dùng hiện nay được mua từ Quảng Nam. Mỗi tuabin phát điện này có giá khoảng 3 triệu đồng. Ngoài ra, con phải mua đường ống dẫn nước, dây điện cũng mất chừng ấy tiền.

 “Nhờ cây keo, cây mì, con bò, con trâu nên bà con nơi đây cũng tích góp mua máy về để có điện thắp sáng. Hiện tại, chỉ trừ một số ít những hộ gia đình già yếu, còn hầu hết nhà nào cũng có điện. Nhờ có nguồn điện này mà bà con ở đây có đời sống văn hóa tinh thần tạm ổn, dù kinh tế còn rất khó khăn”- Trưởng thôn Hồ Minh Thư chia sẻ.